Cumartesi, 01 Ağustos 2020 00:56

Geyik Faresi

Latince Adı, Peromyscus maniculatus’dur. Peromyscus maniculatus'a geyik fare denir, çünkü kürkünün rengi bir geyiğin rengine benzer. Geyik faresi, 120 ile 165 mm uzunluğunda ve 10 ile 24 g. ağırlığındadır. Beyaz kıllarla çevrelenmiş, 12 ile 21 mm yüksekliğinde büyük kulaklara ve ince, ancak silindirik bir vücut şekline sahiptir. Renkleri grimsi ile kırmızımsı kahverengidir. Vücudunun dorsal orta çizgisinden aşağıya doğru siyah bir bant ve beyaz bir ventral yüzey vardır. Kürkü kısa, yumuşak ve yoğundur. Kuyruğunun uzunluğu popülasyona ve aralığa bağlı olarak 42 mm ile 110 mm arasında değişebilir. Geyik farelerinin ince saçlarla kaplanmış kuyrukları vardır ve üst kısımda daha koyu renklidirler, bu da yüzeylerinin altında belirgin olan açık renkle kontrast oluşturur.  Arka ayakları tipik olarak 15 ile 19 mm uzunluğundadır ve ön ayaklar arka bacaklardan daha kısadır.

Üreme

Geyik farelerin dişileri, tipik olarak Mart ayında başlayan, ortalama beş günlük östrojen döngüsü ile mevsimsel olarak poliesterdir. Daha soğuk iklimlerde, çevre koşullarının en uygun olduğu ve gıdanın bol olduğu Nisan veya Mayıs aylarına kadar üreme gerçekleşmeyebilir. Dişiler ayrıca doğumdan hemen sonra östrus sergiler ve yavru doğduktan kısa bir süre sonra, aslında sütten kesildikten 35 gün sonra tekrar hamile kalabilirler. Emzirmeyen bir dişi geyik faresinin gebelik süresi 22 ile 25 gün sürerken, emziren bir dişinin 24 ile 30 günlük bir gebelik süresi vardır.

Doğumda, bir geyik faresinin kütlesi yaklaşık 1.5 g'dır.  Bebek tüysüz, buruşuk, pembe tenli, kapalı gözlerle ve katlanmış kulak tırnaklarıyla doğar. Juvenil saçlar doğumdan sonraki ikinci günde gelişmeye başlar ve üçüncü günde pinnae açılır. Kulak kanalları onuncu güne kadar açılmaz, gözler on beşinci günde açılır ve bebek 25 - 35 gün arasında sütten kesilir. İlk östrus çoğu geyik faresinde tipik olarak 49 gün civarındadır. Sütten kesildikten sonra, yani doğumdan yaklaşık 5 hafta sonra, genç geyik fareleri genellikle yuvadan ayrılır ve bağımsız hale gelir. Peromyscus maniculatus'un 8 yıla kadar yaşadığı bilinmektedir; ancak çoğu vahşi geyik faresi ancak 10-12 aya kadar hayatta kalabilir.

Ekoloji ve Davranış

Geyik farelerinin en büyük yırtıcıları arasında yılanlar, baykuşlar ve çeşitli diğer büyük, gece memelileri bulunur. Ormanlık geyik fareleri zamanlarının çoğunu yerde geçirirler, ancak tırmanmaya da adapte olurlar ve ağaçlarda da yerde olduğu kadar çok zaman geçirebilirler. Aktivitelerinin büyük bir kısmı yuvalarında ve ana gıda kaynaklarında yoğunlaşmaktadır. Yuvalar genellikle yuvarlak bitki örtüsü kütlelerinden yapılır ve kürk parçaları, tüyler ya da rendelenmiş otlarla kaplıdır ve genellikle yaklaşık 100 mm çapındadır. Hamile bir dişi, yuvasını yavrularını doğurduktan sonra ve yetiştirirken yaklaşık bir ay boyunca kullanır. Sonra başka bir yere geçer. Erkekler yıl boyunca yuvalar inşa eder. Evleri dışkı ve idrarla dolduğunda ise yer değiştirirler.

Geyik fareleri, olgun bir erkeğin birkaç olgun dişinin ve birkaç gencin temel sosyal birimi oluşturduğu çok eşliliğe sahiptir. Normalde daha sıcak aylarda tek başına yaşarlar, ancak kışın, karışık cinsiyet ve yaştaki bireylerin grupları, yüzey alanlarını arttırmak ve ısıyı korumak için ortak yuvalarda toplanabilir. Geyik fareleri her yerde bulunabilir. Genelde gece hareketlenirler ve ağırlıklı olarak yiyeceklerini koklayarak bulurlar. Çok çeşitli bitki ve hayvan maddelerini yiyen geyik fareleri, böcekler ve diğer omurgasızlar, tohumlar, meyveler, çiçekler, fındık veya diğer bitki ürünleriyle beslenirler.

Yararları ve Zararları

Peromyscus maniculatus diğer organizmalar için hem faydalı hem de zararlıdır. Geyik fareleri şahin ve baykuş türleri de dahil olmak üzere, etoburlar için yiyecek kaynağıdır ve kendileri de zararlı olarak kabul edilen bazı böcekleri tüketir. Ayrıca, bir dizi bitki türünün tohumlarının yanı sıra mikorizal mantarların sporlarının dağıtılmasına yardımcı olabilirler.

Ormanlık geyik fareleri, değerli orman ağaçlarının tohumlarını tüketerek bazen ormanların yeniden büyümesini engeller. Buna ek olarak, depolanmış tahılları ve diğer yiyecekleri tüketerek, binalarda yuvalanarak ve ahşap ile giysileri kemirerek yıkıcı etkiye sebep olabilir. Tüm bunların yanı sıra geyik farelerinin en önemli zararlı yanı,  "Sin Nombre Virus" adlı bir hantavirüs suşunun ev sahibidir. İnsanlara bulaşabilen bu virüs, Hantavirüs Pulmoner Sendromu olarak adlandırılan ve potansiyel olarak ölümcül bir hastalığa neden olabilen bu virüs insanlar için çok tehlikelidir. Geyik farelerinin dışkısı, idrarı ve tükürüğü hantavirüsü taşıyabilir, bu da insanları rahatsız eden ve öldüren bir solunum yolu hastalığına neden olabilir. "Sin Nombre Virus" belirtileri ateş, titreme, nadiren baş ağrısı ve olası sindirim problemlerini içerir. Kısa bir süre sonra, öksürük ve nefes darlığı gibi nefes alma problemleri ortaya çıkabilir.