Cumartesi, 01 Ağustos 2020 01:07

Tırtıl

Caterpillar-Tırtıl, Lepidopteran (pul kanatlılar) larvasında yer alan bir türdür. Lepidoptera sınıfında yer alan pek çok tırtıl ölçüm solucanı, ipek böceği ve ordu kurdu gibi solucanlar olarak da adlandırılmaktadır. Büyük çoğunluğunun göğüs üzerinde 3 çift ayağı, göğüste birkaç çift kısa, etli prolegsi (yardımcı bacaklar) ve çoklu segmentlerden oluşan silindirik gövdeleri vardır. Kafalarının her yerinde ışığı algılayabilen, ancak görüntü sağlayamayan 6 tane küçük göz (stemmata) bulunur. Ayrıca kısa bölümlü antenleri ve oldukça güçlü çeneleri vardır.  

Beslenme Şekilleri

Tırtıllar genel olarak iştahsızlıklarıyla bilinirler. Büyük çoğunluğu çeşitli bitki türlerinin yapraklarıyla beslenirken, bazıları böcek ya da diğer küçük hayvanlarla beslenir. Yaprakla beslenen tür masum gibi görünse de meyve ağaçlarına, ekinlere, süs bitkilerine, sert ağaçlara ve çalılıklara büyük zarar vermektedir. Örneğin, lahana mühendis tırtılı (Trichoplusia) günlük yaprak tüketiminde, vücut ağırlığının üç katını tüketebilmektedir. Bu tür, lahana ve türevi ürünlerin yapraklarını yiyerek zarar verirler, ayrıca frass olarak bilinen bir dışkı üreterek, yaprakların lekelenmesine sebep olurlar. Böcek yiyen tırtıllara biçerdöver kelebekler (Feniseca tarquinius) örnek olarak gösterilebilir.

Savunma Stratejileri

Tırtılların bazıları, su habitatlarında hayatta kalmalarını sağlayan, özel su altı solunum yapılarına sahiptir. Tırtılların hayatta kalabilmek ve yırtıcılardan korunabilmek için en temel savunma biçimleri renklenme görünümleridir. Pek çok durumda, bir tırtılın görünümü çevresini taklit edebilir ve larva büyüdükçe değişim gösterebilir. Örneğin kırlangıç kelebeklerinin genç larvaları (papilio) kahverengi ve beyaz renkte olup, yapraklarda ki kuş dışkısına benzerler. Ancak tırtıllar büyüdükçe görünümleri ve renkleri, yaprak ve bitkilerin gövdeleriyle karışabilecek hale gelir ve kamuflaj görevi görecek şekilde değişir. Bazı tırtıllarda renklenme oldukça belirgindir, ayrıca bu tırtıllarda avcıları aldatmaya ya da korkutmaya yarayan sahte göz noktaları vardır.

Tırtılların savunma mekanizmaları bu kadarla sınırlı değildir. Renklenme dışında, kötü kokulu kimyasal salınması, cıvıltı gibi ses üretilmesi, titreşimli sinyal üretilmesi ve avcılara toksik olan kimyasalların dokularında tutulması gibi savunma stratejileri vardır. Örneğin; dev tavus kuşu güvesi (Saturnia pyri) avcıları caydırmak için ultrasonik uyarı sesleri gönderir. Bazı durumlarda bu cıvıltılar keskin kimyasal caydırıcıların serbest bırakılmasından hemen önce ya da bununla birlikte oluşur. Maskeli huş ağacı tırtılı (Drepana arcuata), davetsiz misafirlere karşı titreşimli sinyaller göndererek savunma yapar. Titreşimleri çenelerini yaprak yüzeyine batırıp, tüyle kaplı bacaklarını yüzeye sürterek üretir. Kral kelebeği (Monarch Danaus plexippus) beslenme şekli sayesinde savunma yapar. Kral kelebeği, hayvanlar için toksik olan cardenolides üreten süt bitkileri (Asclepias) ile beslenir. Kral kelebeği zehirden etkilenmez, ayrıca bileşiği dokularında sekestre edebilir.